Huis Gezocht
Dit doet de woningnood met studenten
Malafide verhuurders, tijdelijke contracten, te hoge huur en langer bij je ouders wonen dan gewenst. Veel studenten voelen de gevolgen van de woningnood. Wat voor impact heeft dit op hun levens? Vier studenten doen hun verhaal. “Het voelde erg onveilig dat de huisbaas zomaar ’s nachts het huis binnenkwam.”
Woningnood?
In totaal is er een tekort aan 25.000 studentenwoningen in Nederland, volgens de Landelijke Monitor Studentenhuisvesting (LMS) van kenniscentrum Kences. Naar verwachting zal het aantal op kamer wonende studenten in de komende acht jaar toenemen met ongeveer 57.000. Totaal is er in Nederland volgens officiële cijfers een te kort aan 279.000 woningen.
Ik tegen een vastgoedbedrijf
Selin (22) is vierdejaars rechtenstudent en woont op kamers in Groningen. De huisbaas wil Selin en haar huisgenoten het huis uitzetten.
“We moeten hier weg”, zegt Selin. Het studentenhuis waar Selin een kamer huurt is zonder waarschuwing verkocht aan een vastgoedbedrijf. Het bedrijf wil het pand verbouwen voor studiowoningen.
“Aan het begin was de man van het vastgoedbedrijf en ons contactpersoon nog aardig en meedenkend. Hij zei dat ze ons gaan helpen met het vinden van een nieuwe woning. Hij vertelde dat ze goed voor ons gaan zorgen en dat we altijd kunnen bellen als er iets is.”
“Het tegenovergestelde is gebeurd. Ze zijn nooit voor ons op zoek gegaan naar een nieuwe woning en wanneer ik of mijn huisgenoten mailen wanneer er iets kapot is, doet het bedrijf er niks mee. Je krijgt geen reactie, behalve wanneer het ze uitkomt. Zo werkt de wifi niet meer op mijn kamer, terwijl ik wel voor wifi betaal. Ik heb hier heel veel over gebeld en gemaild maar het bedrijf wil dit niet voor mij oplossen.
Op een gegeven moment heb ik gemaild dat ik niet meer de huur wil betalen als ze de wifi niet gaan repareren. Toen belde de man van het bedrijf, die aan het begin nog aardig was, wel ineens snel terug. Hij was boos en schreeuwde aan de telefoon dat ik mijn mond moet houden en dat hij naar het incassobureau gaat als ik niet betaal. Daar ben ik toen heel erg van geschrokken.
Na al het gedoe heb ik besloten om te gaan verhuizen. Het voelt erg dubbel want ik vind het een hele fijne kamer. Aan de andere kant weet ik dat het misgaat wanneer er weer iets stuk gaat. Ik voel me er een beetje slap over maar er komen zoveel dingen bij kijken als ik deze strijd aanga. Ik heb daar geen energie voor. Het is ik tegen een vastgoedbedrijf.”
Bedreigd door de huisbaas
Veel studenten hebben te maken met huisbazen die zich niet aan de regels houden, nalatig zijn met onderhoud en reparaties en zelfs grensoverschrijdend verdrag vertonen: “We hebben wel eens gehoord dat de huisbaas ineens in iemands kamer staat. Dat kan heel heftig zijn en veel stress met zich meebrengen”, zegt penningmeester en portefeuillehouder huisvesting bij de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) Nol van Gerven. Wanneer de huisbaas de regels overtreedt, kan het in de praktijk moeilijk zijn om er iets tegen te doen: “Er zijn voorbeelden van studenten die bedreigd worden door de huisbaas wanneer ze aan de bel trekken bij achterstallig onderhoud of wanneer ze de huurprijs willen aanvechten bij de huurcommissie.”
Als de gemeente erachter komt dan zitten we in de problemen
De Duitse Katharina (25) doet haar master sociologie en woont illegaal in een oud kantoorpand in Tilburg.
“Het was best eng om te verhuizen naar een vreemd land zonder daar een woonplek te hebben”, zegt Katharina. “Maar ik was nog hoopvol, ik dacht dat het wel goed zou komen als ik eenmaal in Nederland zou zijn.” Zo is het niet gegaan. Met haar studieboeken kwam ze in een tent op de camping terecht.
“Ik heb een week op de camping geslapen en ben daarna naar een hostel verhuisd. Het was een erg stressvolle tijd. In het hostel was er nauwelijks privacy en in oktober had ik gelijk al examens. In de tussentijd heb ik veel tijd op Facebook doorgebracht om te reageren op bijna elke kameradvertentie. Wat het zoeken bemoeilijkt is dat bovenaan bij de helft van de advertenties staat: ‘No internationals’ of ‘Dutch only’. Na het hostel ben ik met een paar vrienden in een vakantiepark terechtgekomen, om vervolgens samen naar dit kantoorpand te verhuizen.”
“Ik ben blij dat ik in ieder geval iets heb, maar het is hier niet ideaal. Het pand is niet gemaakt om in te wonen. Daarnaast is het een probleem dat ik mij niet kan registreren bij de gemeente omdat dit geen officiële woonplek is. Als de gemeente erachter komt dat we hier wonen dan zitten we in de problemen. Ook kunnen we zonder registratie bij de gemeente geen DigiD aanmaken en werken. Ik betaal huur aan iemand die ik via, via heb ontmoet.
Ondanks dat het hier niet ideaal is, heb ik sinds ik hier woon minder stress over het vinden van een huis. Het ziet ernaar uit dat we hier tot juli kunnen blijven. Als ik mijn master sociologie heb afgerond in juni, ga ik weer terug naar mijn ouders in München. Na alles heb ik er geen spijt van dat ik naar Nederland ben gekomen. Ik heb hier een goede tijd gehad en veel leuke mensen ontmoet.”
Internationale studenten
In de afgelopen jaren zijn er steeds meer internationale studenten naar Nederland gekomen om te studeren. In het huidige collegejaar van 2021-2022 zijn er 115 duizend buitenlandse studenten ingeschreven bij een hogeschool of universiteit. Dit is 3,5 keer zoveel als tien jaar geleden, volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). “Voor internationale studenten is de druk extra groot om iets te vinden want zij kunnen niet wat langer bij hun ouders blijven wonen”, zegt Nol van Gerven van de LSVb. “Ze nemen sneller iets aan en betalen gemiddeld meer voor een kamer, dan Nederlandse studenten. Daarnaast zien we dat ze sneller worden opgelicht omdat ze de taal niet goed spreken en de regels in Nederland minder goed kennen.”
Later uit huis
Jongeren blijven steeds langer thuis wonen. In 2012 was de gemiddelde leeftijd om uit huis te gaan 22,8 jaar. In 2020 23,7 jaar, volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Bij de Landelijke Studentenvakbond zien ze de leeftijdsverschuiving ook: “Eerst gingen studenten in hun eerste en tweede jaar op kamers. Nu zien we dat ze vaak pas in hun derde en vierde jaar zelfstandig gaan wonen. Dit heeft overigens niet alleen te maken met de woningnood. Het hangt ook samen met de invoering van het leenstelsel: studenten hebben over het algemeen minder te besteden.”
De huisbaas heeft een muur uit mijn kamer laten slopen
Eniko (26) uit Hongarije studeert ICT en woont sinds vijf jaar op kamers in Tilburg. De huisbaas wil Eniko’s huurcontract niet verlengen en schendt haar huurrechten.
“Ik voelde mij aan het begin goed in dit huis”, zegt Eniko. “Ja het is oud en vies maar ik heb het beste ervan gemaakt door het schoon te houden en dingen te repareren. Ik had een goede band met een huisgenoot – die is inmiddels verhuisd – en ik vind het fijn dat we een park aan de voorkant van het huis hebben.” Vorig jaar verhuisde Eniko naar haar huidige kamer. Ze tekende een jaarcontract zonder te weten dat een paar maanden later het huis verkocht zou worden en ze een nieuwe huisbaas zou krijgen.
“De eerste keer dat ik de nieuwe huisbaas ontmoette was heel raar. Het was ’s nachts en ik was aan het douchen toen ik de voordeur hoorde opengaan. Er kwam iemand binnen die alle deuren in het huis probeerde te openen. Vanuit de douche wilde ik naar mijn kamer gaan en toen stond de huisbaas daar. Het voelde erg onveilig dat de huisbaas zomaar ‘s nachts het huis binnenkwam. Hij is daar niet mee opgehouden. Hij komt naar binnen en naar buiten wanneer hij wil.
Ook heeft de huisbaas een muur uit mijn kamer laten slopen. Zijn plannen om dat te doen, waren totaal niet met mij gecommuniceerd. Ik hoorde het pas van de klusjesman die ’s ochtends langskwam en zei: vandaag gaan we jouw muur eruit halen. Ik heb toen gelijk de huisbaas gebeld en gezegd dat ik niet wil dat de muur wordt verwijderd zolang ik er nog woon. Dit leek hij te begrijpen maar een week later heeft hij toch de muur laten weghalen. Het allervervelendste hieraan vind ik dat hij zo makkelijk denkt: het zal wel, ik haal de muur weg – ondanks dat ik hem heb duidelijk gemaakt dat ik niet comfortabel ben met de situatie.
Ik weet dat de huisbaas fout zit. Maar wat kan ik doen? Ik ben hiermee naar het juridisch loket gegaan maar er is weinig zinvol dat ik kan doen. Ook omdat mijn huurcontract over een maand afloopt. Ik vind het niet erg om te verhuizen maar het is lastig om in deze tijd iets fijns en betaalbaars te vinden.
Het is goed dat je in Nederland gratis juridisch advies kan vragen en dat ze in theorie je huurrechten verdedigen. Maar hoe de verhuurders zich gedragen moet echt veranderen. Ze willen gewoon geld verdienen en vergeten dat er een persoon in hun huis woont. Een persoon die daar een leven heeft.”
Tijdelijke huurcontracten
Sinds 2016 is het mogelijk voor huisbezitters om tijdelijke huurcontracten te geven aan huurders. Dit had voor meer huizen en doorstroom moeten zorgen. In praktijk zorgt het niet voor meer woningen en wel voor onzekerheid bij huurders. Tijdelijke contracten worden steeds meer de norm in de particuliere sector, blijkt uit onderzoek van journalistiekplatform Investico. Voor bijna de helft van de woningen teken je een tijdelijk contract in plaats van een contract voor onbepaalde tijd. En met een tijdelijk contract is het moeilijker om op te komen voor je huurrechten: “Wanneer je een zaak maakt bij de huurcommissie omdat je (bijvoorbeeld) te veel huur betaalt voor je kamer, is er een kans dat de huisbaas je huurcontract daarom niet verlengt. Dan sta je als huurder machteloos”, zegt van Gerven.